Przedszkole nr 3 im. Jana Brzechwy w Zespole Przedszkoli nr 1 w Świdniku

 Grupa przedszkolna to nowa grupa społeczna do której dziecko będzie należeć przez najbliższe parę lat i będzie się z nią identyfikować, dlatego tak ważne jest dobre samopoczucie dziecka. Zarówno rodzic jak i dziecko w tym szczególnym czasie mogą odczuwać takie uczucia jak smutek, tęsknota czy lęk. Uczuć tych nie należy wypierać czy im zaprzeczać. Są one naturalną reakcją pojawiającą się w pierwszej fazie adaptacji. Dlatego przyjmijmy, że ich wystąpienie musimy zaakceptować i stopniowo przejść przez ten czas, który prawdopodobnie wkrótce dostarczy nam o wiele przyjemniejszych emocji. U większości dzieci okres adaptacji trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy. O jego rzeczywistej długości decyduje wiele czynników, jak dojrzałość emocjonalna konkretnego dziecka, sposób, w jaki do tej pory funkcjonowało, jak również postawa rodziców w tym początkowym okresie. Wcześniejsze wizyty w przedszkolu, zapoznanie się z salą, nauczycielką i zabawkami na pewno są pomocne jednak, jak pokazuje doświadczenie, nawet dzieci, które uczestniczyły w tzw. „dniach adaptacyjnych” nie zawsze bezboleśnie przechodzą rozłąkę z rodzicami w dalszej perspektywie. Czasem zdarza się płacz po dwóch, nawet trzech tygodniach pobytu w przedszkolu. 

     Dziecko wyczuwa emocje mamy i taty i jeżeli my będziemy zachowywać się nerwowo, to ten stan udzieli się naszemu dziecku. Dlatego niezwykle ważne jest Wasze- rodziców podejście i sposób w jaki przeżywacie rozłąkę z dzieckiem. Optymistyczna postawa na pewno pozwoli dziecku poczuć się pewniej. Warunkiem pozytywnej adaptacji przedszkolnej przede wszystkim jest ugruntowanie się w dziecku przekonania, że rodzic nie odchodzi na zawsze, że wróci po niego, pomimo, iż akurat w tym momencie fizycznie nie jest przy nim obecny. Prędzej czy później, w wyniku codziennych doświadczeń, dziecko zauważy tę zależność, więc po prostu trzeba uzbroić się w cierpliwość. Jak każde trudne doświadczenie przez które się przejdzie, także i to, zdobyte w trakcie adaptacji do przedszkola, ma dużą wartość – uodparnia emocjonalnie, wzmacnia w dziecku poczucie wiary w siebie i otwiera mu drogę do dalszego rozwoju.

     Opierając się na literaturze z zakresu psychologii i pedagogiki jak również na własnych doświadczeniach opracowałyśmy propozycje porad dla rodziców, które zdecydowanie ułatwią dziecku start w przedszkolu.

• Przed przyjściem dziecka do przedszkola (wykorzystajmy na wprowadzenie zmian okres wakacji):

• Jeżeli zdecydowaliśmy, że nasze dziecko pójdzie do przedszkola sami najpierw zaakceptujmy ten fakt ( nie traktujmy tego jako zło konieczne bo przecież przedszkole wspiera rozwój dziecka we wszystkich jego płaszczyznach);

• Mówmy pozytywnie o przedszkolu, przedstawmy je jako przyjemne miejsce, w którym dziecko będzie spotykało  się z rówieśnikami i uczyło mnóstwa nowych rzeczy; 

• Opowiedzmy dziecku o tym jak sami chodziliśmy do przedszkola, co wspominamy najmilej?

• Rozmawiajmy z dzieckiem o przedszkolu, bawmy się z dzieckiem w przedszkole- nie przesadzając i dawkując informacje gdyż przesyt w tym wypadku również jest niewskazany;

• Nie straszmy przedszkolem ( jak będziesz niegrzeczny to pójdziesz do przedszkola, tam dopiero zobaczysz);

• Nauczmy dziecko przedstawiać się- imię i nazwisko;

• Uczmy zwrotów grzecznościowych i pamiętajmy, że dziecko uczy się przez naśladownictwo;

• Wpajajmy dziecku zasady bezpieczeństwa (oddalanie się bez pozwolenia, wkładanie do ust przedmiotów niesłużących do jedzenia, bezpiecznej zabawy, zwracanie się do dorosłych w trudnych sytuacjach);

• Uczmy samodzielności co pozwoli w łagodniejszym starcie w nowym środowisku- dziecko będzie miało lepsze poczucie bezpieczeństwa i niezależności od osób dorosłych. Przeciętny rozwój dziecka 3- letniego 

• w pełni pozwala na opanowanie podstawowych umiejętności i czynności- w jedzeniu, korzystaniu z toalety, zdejmowaniu i zakładaniu podstawowych części garderoby, czyszczeniu nosa, rozpoznawaniu swoich rzeczy, korzystaniu z różnych przyborów np. do rysowania, malowania. To nie są czynności ponad siły dziecka- ono chce się tego nauczyć- nie wyręczajmy we wszystkim tylko wspomagajmy w zdobywaniu tych umiejętności- pokaz i wielokrotne ćwiczenia;

• Uczmy dziecko systematyczności i porządku wokół siebie- łatwiej odnajdzie swoje rzeczy w szatni i w sali oraz szybciej podporządkuje się regułom panującym w grupie;

• W miarę wprowadzajmy organizację dnia podobną do przedszkolnej- ustalone, jednakowe godziny posiłków, zabawy i poobiedniego odpoczynku( relaksu) połączonego ze słuchaniem z CD lub czytanej bajki, słuchaniem muzyki (ograniczajmy oglądanie telewizji, korzystanie z komputera lub telefonu). Dzieci bardzo lubią słuchać muzyki, opowieści i bajek to wyrabia ich słuch, koncentrację, rozwija wyobraźnię i pamięć;

• Uczmy samodzielnego jedzenia z rodziną przy stole i koncentracji na wykonywanej jednej czynności –

•  w przedszkolu dzieci siedzą podczas posiłków przy wieloosobowych stolikach;

• Starajmy się wprowadzać do diety coraz to nowe potrawy- nawet gdy dziecko twierdzi, że czegoś nie lubi- być może przekona się do danej potrawy i zacznie jeść coś innego niż zwykle – w przedszkolu codziennie podawane są inne potrawy i często nieznajomość ich przez dzieci utwierdza je w przekonaniu, że coś jest niesmaczne i nie chcą tego jeść;

• Chwalmy dziecko za postępy w każdej dziedzinie, pokazujmy i pomagajmy w dążeniu do sukcesów;

• Twórzmy jak najwięcej sytuacji do spotkań z osobami z poza rodziny- dziecko przyzwyczai się do kontaktów z obcymi osobami;

• W miarę możliwości organizujmy zabawy z rówieśnikami, w ten sposób dziecko uczy się współdziałania w grupie a taką jest właśnie grupa przedszkolna;

• Uczmy dziecko współpracy np. wykonywania drobnych czynności dostosowanych do możliwości dziecka- wspólne sprzątanie , przygotowywanie posiłku podczas których możemy poprosić- podaj mi łyżkę, włóż klocki do pudełka, przynieś szczotkę itp.;

• Rzeczy potrzebne do przedszkola kupujmy razem z dzieckiem- samo niech wybierze co mu się podoba, będzie umiało wtedy rozpoznać swoją rzecz np. buty itp.;

• W miarę możliwości od czasu do czasu spacerujmy wokół terenu i drogą do przedszkola- dziecku utrwali się widok i we wrześniu nie będzie to już całkiem obce miejsce;

• Przypominajmy, że panie w przedszkolu są po to by we wszystkim pomóc- uczmy dzieci zgłaszać i wyrażać swoje potrzeby np. boli mnie brzuch, zgubiłem moją zabawkę itp.;

• Postarajmy się aby do przygotowania w wejście do grupy przedszkolnej zaangażować całą rodzinę- dziadków, ciocię, rodzeństwo- oni też powinni przestrzegać tych samych zasad, jakie wprowadziliście w postępowaniu z dzieckiem.

   

     To wszystko jest możliwe do osiągnięcia- potrzebna jest tylko silna wola, konsekwencja i systematyczność. Nagrodą będzie uśmiech i duma na twarzy dziecka „ Mamo, tato zobacz już potrafię, już umiem sam to zrobić” .    

     Pamiętaj- dziecko samodzielne to dziecko szczęśliwe! Zdane wyłącznie na pomoc innych czuje się zagubionei bezradne.

My nauczyciele, wychowawcy, opiekunowie pomagamy dzieciom w codziennych czynnościach ale nie jesteśmy w stanie jednocześnie ubrać i nakarmić wszystkich. Zawsze ktoś będzie musiał poczekać.

 W trakcie uczęszczania dziecka do przedszkola:

• Nie wytwarzajmy rano nerwowej atmosfery pośpiechu, cieszmy się razem z dzieckiem, że idzie do przedszkola;

• Pozwólmy dziecku samodzielnie rozebrać się, nie wyręczajmy go nawet wtedy, gdy czyni to niezdarnie- dziecko upewni się, że da sobie radę;

• Rozstańmy się dzieckiem  z uśmiechem i w pogodnej atmosferze, powiedzmy dziecku, że przyjdziemy po nie i że bardzo je kochamy- takiego rodzica lepiej jest zapamiętać;

• Nie okazujmy dziecku własnych rozterek zostawiając je w przedszkolu, pokazujemy mu wtedy swoje lęki;

• Nie przeciągajmy pożegnania, ponieważ dzieci wtedy łatwiej kierują swoją uwagę na nauczycielkę lub inne dziecko- krótkie pożegnanie jest mniej bolesne;

• Jeżeli dziecko weszło już na salę, nie zaglądaj, by zobaczyć co robi, jak się bawi, czy płacze. Gdy cię zobaczy będzie musiało znowu zmierzyć się ze swoimi uczuciami;

• Jeżeli to możliwe, rozsądnym pomysłem, jest odprowadzanie dziecka w tych pierwszych dniach przez tatę z uwagi na mniejszą dozę emocjonalności, która często towarzyszy relacji z matką;

• Nie zabieraj dziecka do domu, kiedy płacze przy rozstaniu. Jeżeli zrobisz to chociaż raz, będzie wiedziało, że łzami można wszystko wymusić;

• Nie poddawaj się po kilku pierwszych, „płaczliwych” dniach – trudne emocje w tych dniach są naturalne i trzeba je zaakceptować;

• Staraj się rozstawać się dzieckiem przed wejściem do sali – oszczędzisz żalu i smutku innym dzieciom;

• Pozwól dziecku zabrać do przedszkola ukochanego misia lub inną zabawkę (jest to cząstka domu), dzięki temu nie będzie się czuło osamotnione;

• Nigdy nie mów dziecku, że przyjdziesz po nie wcześniej, kiedy to jest niemożliwe;

• Nie obiecuj nagrody za to, że pójdzie do przedszkola. Kiedy będziesz odbierać dziecko możesz dać mu malutki podarunek ale nie może być to forma przekupywania;

• Nigdy nie strasz dziecka przedszkolem;

• Zadbaj o wygodne ubranie dziecka, pozostaw w szafce w szatni dodatkowe ubrania na zmianę;

• Nie zmuszaj dziecka  do  tego by  zawsze  od razu opowiadało o tym, co wydarzyło się w przedszkolu- to powoduje niepotrzebny stres. Z czasem maluch sam zacznie opowiadać o swoich przeżyciach;

• Nigdy nie porównuj swojego  dziecka do innych dzieci, nie ma reguły, co do czasu trwania i przebiegu adaptacji;

• Zaufaj wychowawcom przedszkolnym, którzy są specjalistami w swoim fachu, zgłaszaj im wszelkie trudności i problemy dotyczące dziecka;

• Razem z nauczycielem staraj się ujednolicić oddziaływania wychowawcze. Pozytywna współpraca jest podstawą sukcesu dziecka a okazywanie miłych gestów i wzajemnej sympatii pozwoli na stworzenie dziecku atmosfery, w której będzie czuło się bezpiecznie;

• Nie wypowiadaj się negatywnie w obecności dziecka na temat sytuacji dotyczącej pobytu w przedszkolu;

• Nastaw się pozytywnie – zarażaj dziecko optymizmem;

• Chwal dziecko za jego dzielność i umiejętność radzenia sobie w każdej sytuacji;

• Nie miej wyrzutów sumienia, że „zostawiasz” dziecko;

• Skup się na korzyściach, które dzięki przedszkolu zyska Twoje dziecko.

„Wszystkiego, co naprawdę warto wiedzieć nauczyłem się w przedszkolu"

                                                  Robert Fulghum

     Każde dziecko jest indywidualnością, rozwija się we właściwym dla siebie tempie, w odmiennych warunkach środowiskowych, z łatwością nabiera jednych umiejętności, podczas gdy inne sprawiają mu trudności. Nie możemy zakładać, że proces adaptacji zakończą równolegle wszystkie dzieci i że będzie on wymagał podobnych wysiłków ze strony rodziców i nauczycieli. Dziecko ma prawo do przeżywania adaptacji we właściwy dla siebie sposób, także płacząc. Zadaniem dorosłych jest wspieranie dziecka w procesie adaptacji, poprzez celowe, przemyślane działania dostosowane do jego indywidualnych potrzeb i możliwości.
     

  Rodzicom polecamy lektury: „Mamo, tato! Idę do przedszkola- poradnik dla rodziców i opiekunów” Marii Rzadkiewicz (WSiP) oraz „Będę przedszkolakiem” Reginy Dąbrowskiej (Wydawnictwo Bliżej Przedszkola) a także zachęcamy do korzystania z artykułów zamieszczanych na stronach internetowych dotyczących adaptacji dziecka do warunków przedszkola.

                                                                                                                      Iwona Jęczeń, Beata Makuch